Ćwiczenia ciszy (lekcje ciszy) wynikają z zasad współżycia w grupie, a jej podstawy zostały stworzone przez Montessori. Było to możliwe dzięki wnikliwej obserwacji zachowań dzieci. Przedstawiła ona niemowlę jako „nauczyciela” dzieci w przedszkolu. Opisuje to w ten sposób: „Pewnego dnia w podwórzu Casa dei Bambini widziałam matkę z czteromiesięcznym niemowlęciem. […] Niemowlę nakarmione i ciche, wydawało się usposobieniem spokoju. Wzięłam je na ręce i pozostało ciche i bez ruchu. […] Wszedłszy do klasy, siadłam naprzeciwko uczniów nie, jak zwykle, na jednym z ich niskich krzesełek, lecz na wysokim krześle. Usiadłam uroczyście. Dzieci patrzyły na małą z mieszaniną czułości i radości; jeszcze nie wymówili ani słowa. Powiedziałam im: „Oto mała nauczycielka”. A gdy były zdziwione dodałam: „Tak, ponieważ żadne z was nie potrafi zachowywać się tak spokojnie”. Natychmiast przysunęły się jedno do drugiego. […] Dzieci stają się poważne, zdaje się, że przenika je przeświadczenie o wyższości maleństwa. […] Ogólna cisza. „Przysłuchajcie się oddechowi niemowlęcia, jaki jest lekki… Zbliżcie się na palcach”. Niektóre dzieci wstały bardzo cicho, nadstawiając ucha w kierunku niemowlęcia. „Nikt nie potrafiłby oddychać tak lekko”, zaczęłam głosem cichym. Dzieci spoglądały na siebie ze zdziwieniem; nigdy przedtem nie myślały, że można, zachowując spokój, robić hałas i że milczenie dzieci może być większe, niż dorosłych. Prawie wszystkie dzieci starają się wstrzymać oddech. Wstaję i robię kilka kroków; mówię dalej: „Widzicie, dzieci, chodzę na palcach, a jednakże jest szum, gdy niemowlę, które chodzi ze mną, nie robi hałasu”. Dzieci uśmiechają się wzruszone. Zrozumiały w moich słowach prawdę i żart. […] Dzieci również czują spokój milczenia, który otacza kołyskę”.
Cisza jest wspólnym wysiłkiem wszystkich osób przebywających w pomieszczeniu. Znieruchomienie w ciszy doprowadza do spostrzegania dźwięków lub tonów wywołanych przez ruch. Przeżycie ciszy daje możliwość uchwycenia równowagi, wyciszenia i uspokojenia, odpoczynku od nadmiaru bodźców. Przyczyniają się do usprawniania poruszania się oraz pogłębiają zdolność koncentracji i uwrażliwiają zakres spostrzegania dziecka, mają nauczyć spokojnej aktywności i skoncentrowanej bezczynności. Cisza spełnia również funkcję twórczą, w niej poznajemy swoje życie wewnętrzne. Wymagają od dziecka zdyscyplinowanego samoopanowania, opanowania ruchu i emocji, aż do ściszenia oddechu. Wydaje się to w tym wieku rozwojowym niemożliwe, jednak dzieci z chęcią ćwiczą się w ten sposób, a po zakończeniu są wypoczęte i opanowane.
Odbywają się w przygotowanym otoczeniu znanym dziecku. Materiały potrzebne podczas lekcji muszą leżeć przygotowane. Podczas ćwiczeń ciszy doskonalony jest jeden ze zmysłów: słuch, wzrok, powonienie, dotyk, równowaga. Zbiorowa lekcja ciszy to chodzenie po linie. W sali na podłodze narysowana lub przyklejona jest elipsa. Chodząc po niej dzieci starają się zachować równowagę i odstęp między sobą, utrzymywać tempo oraz skoncentrować się również na przedmiocie niesionym w ręku, a wszystko odbywa się w ciszy. Może grać melodia z magnetofonu.
Powinno się je wprowadzać dopiero, gdy dzieci osiągną podstawowy etap normalizacji. Nie mogą być one odbierane jako kara czy groźba. Muszą się odbywać w odpowiednio przygotowanym środowisku. Nauczyciel również musi przebywać w ciszy wraz z wychowankami.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz