Przygotowane otoczenie

Otoczenie to „zbiór wszystkich przedmiotów, wśród których dziecko swobodnie może dokonywać wyboru i korzystać z nich tak, jak chce, zgodnie ze swoimi skłonnościami i potrzebą aktywności.” To sala podzielona na kąciki zajęć i zadań poznawczych wyposażone w zestaw uporządkowanych pomocy. W przedszkolu Montessori wszystkie sprzęty – krzesła, stoły, szafki, naczynia do jedzenia, umywalki, toalety – są odpowiedniej wielkości i mają odkreślony ciężar dopasowane do siły i umiejętności dziecka. Dostosowane są również do możliwości percepcyjnych dziecka w wieku przedszkolnym. Tak przygotowane otoczenie jest przyjaznym dziecku miejscem jego pobytu.

Sala w przedszkolu montessoriańskim podzielona jest na sektory, w których uporządkowane są meble z regałami, półkami oraz kąciki. Ich funkcja i zawartość są dobrze znane dzieciom. Otoczenie przystosowane do potrzeb dziecka ma go zachęcać do rozwoju spontanicznego i samodzielnego, a zarazem przenikniętego treściami społecznymi, kulturowymi i cywilizacyjnymi. Odpowiednio przystosowane otoczenie sprzyja polaryzacji uwagi, dzięki której dziecko rozwija i wzmacnia własną aktywność, uzdolnienia, sprawności oraz zainteresowania.

Od samego początku należy dziecko przyuczyć, że może samodzielnie używać wszystkich przedmiotów, a zakończywszy pracę na materiale ma je odłożyć w miejsce przeznaczone dla tego materiału. Zapewni to poczucie dziecku, że jego aktywność jest sensowna, że odnajdzie potrzebne mu przedmioty. Dzieci szybko uczą się zasad, bez oporu zachowują ład i porządek w sali. Zasady przyswajają jedno od drugiego. Dziecko zinternalizuje porządek zewnętrzny i zbuduje własny porządek myślowy, na zrębie którego rozwinie inteligencję. 

Przestrzeń to ważny aspekt w przygotowaniu otoczenia. Konieczna jest baza lokalowa odpowiadająca na potrzebę ruchliwości dziecka, jego przemieszczania się z miejsca na miejsce. Każde dziecko ma własne terytorium, którym jest własny stolik czy dywanik, rozkładany na podłodze w razie potrzeby. 

Bardzo ważnym składnikiem przygotowanego otoczenia jest poczucie wolności – tylko w niej dziecko odsłoni siebie oraz będzie miało możliwość pokierowania własnym rozwojem. Jednak dziecko musi mieć możliwość przyswojenia sobie ograniczeń, jakie stawia mu natura i otaczająca rzeczywistość, jeśli ma się wyzwolić od swoich fantazji i złudzeń, tak fizycznych, jak i psychologicznych. Tylko w ten sposób można rozwinąć samodyscyplinę i poczucie bezpieczeństwa, których potrzebuje by samodzielnie eksplorować świat i swoje wnętrze, a także stawać się obserwatorem świata. 

Piękno i atmosfera, wspierają wysiłki osiągnięcia pozytywnej i spontanicznej postawy wobec życia. Prawdziwe piękno opiera się na prostocie, sale nie musi być przesadnie udekorowana, ale dobrze zaprojektowana, materiały muszą być doskonałej jakości, umieszczone w sposób przemyślany i atrakcyjny.